Ελιές

Ο κύκλος ζωής της ελιάς

Η ελιά θεωρείται ένα από τα μακροβιότερα και πιο εύρωστα δέντρα. Αντέχει στους δυνατούς ανέμους, είναι πολύ δύσκολο να ξεριζωθεί, φύεται σε σκληρό και σε μαλακό χώμα και χρειάζεται λίγο νερό. Τα πρώτα  χρόνια της ζωής της η ελιά απαιτεί την φροντίδα των καλλιεργητών καθώς στην πρώτη αυτή περίοδο γίνεται το κέντρισμα, διαδικασία από την οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η μελλοντική ανάπτυξη και καρποφορία του δέντρο. Η ελιά φτάνει τα 150 χρόνια και με την ανάλογη φροντίδα και τις κατάλληλες συνθήκες δεν είναι καθόλου σπάνιο να φτάσει και τα 1000 χρόνια ζωής. Σε αρκετές περιοχές της Μεσογείου μπορεί να συναντήσει κανείς ελιές ηλικίας ακόμη και 3.000 χρόνων. Είναι εντυπωσιακό πως στο Ελληνικό νησί της Κρήτης υπάρχει δέντρο ελιάς που χρονολογείται στα 5.000 έτη το οποίο και θεωρείται το αρχαιότερο δείγμα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι ρίζες του δέντρου εκτείνονται πολύ βαθιά στο χώμα ενώ ο καρπός της έχει διάφορα σχήματα ανάλογα την ποικιλία Ωριμάζοντας ο κορμός της ελιάς γίνεται χοντρός, ψηλός και διακλαδίζεται απλωτά ενώ μπορεί να φτάσει σε ύψος 25-30μ. Η εξωτερική φλούδα του κορμού είναι ξερή, γκρίζα στα χρώματα και έχει εξογκώματα. Στα νέα ελαιόδεντρα ο κορμός είναι στιλπνός και λείος.

Τα φύλλα της ελιάς είναι μικρά, σε σχήμα λόγχης κι έχουν μικρό μίσχο. Η πάνω επιφάνειά κάθε φύλλου έχει χρώμα ανοιχτό πράσινο και η κάτω ασημένιο. Έχουν λεπτό χνούδι και παχιά επιδερμίδα ώστε να κατακρατούν αρκετό νερό. Τα φύλλα βγαίνουν από τους κλάδους αντίθετα ώστε να μη σκιάζει το ένα το άλλο.

Το ελαιόδεντρο ανθίζει μεταξύ των μηνών Απριλίου και Μαΐου. Η επικονίαση γίνεται με τον άνεμο. Τα άνθη της ελιάς βγαίνουν πολλά μαζί και δεν διαθέτουν ιδιαίτερο άρωμα. Βγαίνουν από τις μασχάλες βλαστών της περασμένης χρονιάς. Η στεφάνη τους μοιάζει με μικρό αυγό κι έχει πολύ γύρη στους στήμονες.

Οι καρποί του δέντρου αρχίζουν να ωριμάζουν τον Οκτώβριο ενώ η συγκομιδή τους ξεκινά το Νοέμβριο και σε πολλές περιοχές διαρκεί ως το Μάρτιο. Ο καρπός της ελιάς διακρίνεται σε τρία μέρη, την εξωτερική φλούδα (εξωκάρπιο), το σαρκώδες μέρος του περιέχει και το λάδι (μεσοκάρπιο) και το σκληρό πυρήνα (ενδοκάρπιο κι κουκούτσι).Το στάδιο της ωρίμανσης συμπίπτει με την αλλαγή του χρώματος του καρπού από πρασινοκίτρινο σε μολυβί ή μαύρο. Από την εποχή αυτή μέχρι την υπερωρίμανση, ο καρπός πιεζόμενος αποδίδει λάδι. Το λάδι που διαχωρίζεται από άγουρο καρπό είναι παχύρρευστο, με έντονο πράσινο χρώμα και χαρακτηρίζεται ως αγουρέλαιο. Το λάδι του ώριμου καρπού είναι πλούσιο από πλευράς αρώματος και γεύσης, λεπτόρρευστο, φρουτώδες και ελαφρά γλυκό. Το λάδι του υπερώριμου καρπού είναι παχύρρευστο με λιπώδη σύσταση και γεύση.

Απαραίτητες εργασίες κατά την καλλιέργεια της ελιάς είναι το όργωμα, η λίπανση και το κλάδεμα.